Quý gia chủ chắc đều đã thấy cách xây dựng nhà ở kiểu VN ta hiện tại cơ bản là làm lần lượt: Ép cọc (nếu có) >> móng bê tông >> thân nhà gồm cột và sàn bê tông + tường xây gạch đất nung >> mái bê tông >> hoàn thiện toàn bộ + lắp đặt nội thất.
Cách XD này cơ bản không thay đổi trong suốt nhiều năm qua và tỏ ra rất phù hợp bởi đặc thù các mảnh đất xây nhà ở các đô thị thường không lớn, thường trong hẻm, trong các con đường hẹp nên xe tải lớn, cần trục cẩu khó vào. Tại các đô thị thì luôn có đội ngũ nhân công lao động là nông dân tranh thủ nông nhàn mùa vụ đi làm thợ xây với chi phí rẻ. Thêm nữa nguồn vật liệu xây dựng như gạch, xi măng, cát khá sẵn và rẻ nên cũng rất phù hợp với cách xây dựng như mô tả ở trên.
Nhưng theo thời gian thì sẽ có sự thay đổi: Nguồn lao động nông nhàn rẻ sẽ dần cạn; chính sách tiết kiệm tài nguyên trong sản xuất vật liệu XD của Chính phủ đang dần hình thành (khi đó gạch đất nung, cát, đá,… sẽ đắt lên nhiều); công nghệ xây dựng, cơ giới hóa ngày càng phát triển hơn… nên chắc chắn VN cũng sẽ theo hướng các nước hiện đại hơn như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Malaysisa đang thực hiện.
Các nước hiện đại xây nhà thế nào?
Xây nhà ở kiểu truyền thống như nước ta cũng có nhưng chiếm tỷ lệ rất ít. Phần nhiều là là kiểu các tấm cấu kiện lớn được sản xuất tại nhà máy mang đến lắp ghép (móng thì vẫn cơ bản phải thi công tại chỗ nhưng cơ giới hóa nhiều).
Với các nhà dự án thì các thiết kế này giống nhau cả dãy nhà nên điều kiện thi công SX càng thuận lợi.
Với các nhà cá nhân thiết kế đơn nhất thì cơ bản cũng như nhà dự án giống nhau hàng loạt. Bản thiết kế nhà đã được hoàn thiện trên máy tính theo mô hình hóa chi tiết (gọi tắt BIM – Building Information Modeling) theo đó ngôi nhà được mô hình hóa chi tiết trên máy tính, từng chi tiết nhỏ, từng lớp vật tư, từng chỗ các loại ống đi gặp nhau thì tránh nhau ra sao,… được hiện ra rõ ràng rành mạch. Các thông tin này được kết nối với hệ thống máy tính tại các nhà máy sản xuất cấu kiện bê tông, vật tư khối lớn nên nhà máy dễ dàng SX các khối kết cấu lớn đúng theo thiết kế. Các khối kết cấu này được sản xuất tại nhà máy bằng cách in 3-D hoặc cách đổ bê tông thông thường, xây block gạch theo dây chuyền,… sẽ cho ra sản phẩm tốt hơn vì được SX trong nhà máy với các điều kiện tốt quản lý chất lượng tốt, bảo dưỡng tốt.
Sau khi SX và bảo dưỡng đúng tiêu chuẩn, các cấu kiện này được chở đến công trình và lắp đặt, liên kết bằng các loại vữa nên thời gian thi công là rất nhanh, một ngôi nhà có thể chỉ vài ngày là hoàn thành phần xây thô; hoàn thiện toàn bộ chỉ trong một tháng hoặc thậm chí ngắn hơn bởi các công việc có thể tiến hành đồng thời, rất ít bị ảnh hưởng của thời tiết; việc giám sát chất lượng tại công trường là đơn giản hơn. Ví dụ phần nội thất có thể SX ngay sau khi phần thiết kế chi tiết, mô hình hóa trên máy tính đã xong, không cần chờ thi công xây lắp.
Vì toàn bộ công trình đã được mô hình hóa nên việc lắp đặt thiết bị, thi công nội thất được chia sẻ với các nhà thầu khác qua mạng máy tính nên các nhà thầu như đồ mộc; rèm cửa, lát sàn gỗ,… đã có kích thước từ máy tính chuyển đến nên các đơn vị nội thất cứ theo đó mà chuẩn bị, đến nơi chỉ việc lắp ghép đảm bảo rất chính xác.
Giá thành có đắt hơn không?
Vì được SX tại nhà máy nên chất lượng thì cao hơn thi công tại hiện trường.
Về giá thì cũng rẻ hơn vì SX công nghiệp sẽ cho ra sản phẩm tốt, rẻ hơn SX kiểu đơn chiếc may-đo. Thêm nữa việc các tấm tường bê tông đã nhẵn nên việc tô trát tường chỉ cần rất ít, giảm kinh tế nhiều. Tính chất chống thấm cũng tốt hơn khối gạch xây truyền thống.
Một số công nghệ vật liệu mới như bê tông nhẹ, khối gạch xây, bê tông lưới thép, bê tông có lớp giữa bằng sợi thủy tinh chống nóng, chống cháy,… sẽ làm cho việc lắp đặt nhanh hơn, luồn ống điện, nước dễ dàng nhanh chóng hơn,…
Hiện trạng áp dụng tại VN?
Đáng buồn là còn nhiều cản trở khi áp dụng mô hình XD nhà ở này tại VN vì:
– Tâm lý phổ biến là nhà lắp ghép là không tốt, dễ bị nứt theo vết nối ghép là phổ biến, đã bị ăn sâu vào tâm trí.
– Điều kiện thi công rộng rãi vậy chắc chưa đạt được. Có lẽ cần chờ công nghệ đơn giản hơn, chia nhỏ các khối cấu hiện hơn với các thiết bị lắp ghép đơn giản, dễ vận hành hơn thì sẽ phổ biến hơn.
– Điều kiện vận tải trên đường khó khăn hơn, vì mạng đường xá tại VN khá nhỏ hẹp, nhiều dây chăng ngang,…
– Kiểu xây nhà theo thổ đất hiện hữu, lại thêm các yếu tố về phong thủy, kích thước Lỗ ban,… gần đây nở rộ nên cản trở kiểu xây dựng công nghiệp hóa này.
– Việc rút ngắn thời gian thi công rất nhiều bản chất cũng giúp tiết kiệm rất nhiều tiền nhưng chưa được nhìn nhận rõ tại VN.
Tương lai ứng dụng tại nước ta
Trước mắt kiểu xây dựng nhà ở truyền thống sẽ vẫn là phổ biến nhất.
Nhưng chúng tôi tin chắc kiểu XD này sẽ phát triển tại VN trong tương lai không xa, đem lại hiệu quả kinh tế và xã hội tốt hơn.
Kiểu xây dựng này trước hết sẽ áp dụng tại các dự án nhà ở hàng loạt sẽ mang lại hiệu quả kinh tế tốt hơn, từ đó phát triển tiếp.
Chúng tôi được biết hiện có một số đơn vị đã và đang nghiên cứu mô hình này, thực nghiệm ở các dự án nhỏ để dần dần nhân rộng mô hình.
Chúng tôi với góc độ là chuyên gia xây dựng nhà ở sẽ nghiên cứu, theo dõi và góp phần thúc đẩy mô hình xây dựng hiện đại và kinh tế này.