Sét đánh là hiện tượng thiên nhiên xảy ra trong các cơn giông, các đám mây mang điện tích phóng điện xuống mặt đất, công trình, cây cối…. có thể gây đổ vỡ, cháy công trình, tài sản và gây chết người, vật nuôi… Nhìn chung nhà ở gia đình thường có chiều cao thấp nên khả năng bị sét đánh là không cao.
Nguy cơ bị sét đánh sẽ trở nên cao hơn nếu công trình nằm tại vùng trống trải, ví dụ tại vùng nông thôn, các công trình vượt lên cao hẳn so với xung quanh, lán trại xây dựng tạm giữa vùng trống…. Ở các thành phố, đã có nhiều ngôi nhà cao tầng luôn có các hệ thống thu lôi chống sét chủ động làm nhiệm vụ “hóa giải” các đám mây tích điện từ xa nên nguy cơ sét với nhà ở gia đình là thấp hơn nhiều so với khu vực nông thôn.
Tuy vậy vì liên quan đến tính mạng và tài sản nên việc chống sét nhà ở gia đình vẫn cần được đặt ra nghiêm túc, cẩn trọng.
****
Với bản chất là hiện tượng các đám mây tích điện sẽ phóng điện sang nhau ở trên cao khi gần nhau hoặc đám mây phóng điện xuống mặt đất (con người chỉ quan tâm phòng chống tác hại loại phóng điện xuống mặt đất mà thôi). Nguyên lý cơ bản trong chống sét là làm sao thu điện tích từ các đám mây tích điện bay ngang qua để truyền xuống đất, khi đó đám mây hết / giảm điện tích thì nguy cơ phóng điện là không còn nữa, và tia sét không xảy ra.
Chống sét công nghệ cũ nhưng vẫn đang phổ biến là kim thu sét đầu nhọn được mạ đồng (gọi là kim Franklin theo tên nhà bác học này) nối xuống cọc tiếp địa được đóng sâu xuống đất bằng dây dẫn sét bằng kim loại (đồng hoặc thép). Loại kim này gọi là kim thu sét thụ động. Nhà có kích thước lớn thì phải nhiều kim và nhiều tiếp địa nối thành mạch vòng (cả mạch vòng trên và mạch vòng tiếp địa, gọi là lồng Faraday).
Kim thu sét Franklin truyền thống có phạm vi bảo vệ là một vùng theo dạng hình chóp nón, đỉnh kim là đỉnh nón. Như vậy nếu chỉ một công trình cao, hình chóp thì cần một kim tính đủ chiều cao, nhưng nếu công trình dạng dài để thì cần tính toán đặt một số kim thu hoặc một kim được nâng cao thêm để vùng bảo vệ được bao trùm công trình. Việc tính toán vùng bảo vệ của cột thu lôi phải do người có trình độ chuyên môn đảm nhận.
Yêu cầu về thanh tiếp địa chôn dưới đất phải cắm xuống đủ sâu (>2m), dùng vật liệu tiêu chuẩn chống sét, các dây dẫn sét từ mái xuống phải lớn, bền vững để đảm bảo nhiệm vụ dẫn điện xuống lòng đất (có nhiều loại dây nhà SX chào bán, có thể bọc nhựa hoặc dây hở, thường là hợp kim đồng). Khi hoàn thành lắp đặt phải đo điện trở để đánh giá mức độ tác dụng của kim tiếp địa. Tốt nhất là phải thường xuyên (hàng năm) đo điện trở cọc tiếp đất, dây dẫn sét để đảm bảo điện trở hệ thống đạt yêu cầu nên việc dẫn điện tích xuống đất được tốt nhất.
Quý gia chủ lưu ý là rất nhiều nhóm thợ hoặc là chủ quan hoặc thiếu hiểu biết về chống sét nên làm hệ thống kiểu “cho nó đủ” chứ thực ra khả năng chống sét rất kém, nhiều khi vô tác dụng. Đôi khi có nhóm thợ làm bậy đến mức dùng cốt thép trong cột làm dây dẫn sét, lấy khung mái kim loại làm vật liệu dẫn sét,…. đều mất tác dụng chống sét lại còn gây ra hậu quả nếu có hiện tượng sét xảy ra.
Hệ thống thu sét chủ động: Ngày nay công nghệ hiện đại hơn nên có một loại chống sét bằng kim thu sét chủ động, nó sẽ chủ động phóng các tia tiên đạo lên hướng đám mây mang điện khi đám mây đủ gần, triệt tiêu nguyên nhân gây sét từ khi đám mây còn xa (tùy loại kim thu có bán kính bảo vệ khác nhau) nên sẽ không tạo ra sét, phạm vi bảo vệ xa hơn và an toàn hơn (xin xem hình trên so sánh hai cách thức chống sét cũ và mới). Công nghệ này thường chỉ ứng dụng cho các công trình khá lớn, cần bảo vệ nghiêm ngặt nhưng hoàn toàn có thể ứng dụng cho các công trình nhà ở gia đình. Trước đây hệ thống này khá đắt tiền nhưng hiện nay giá thành đã hạ nhiều, các gia đình ở vùng nguy cơ cao (xây cao hơn vùng xung quanh, vùng trống trải, khu vực hay xảy ra sét … ) thì nên sử dụng hệ thống này. Nhìn chung hệ thống chống sét này cần được tư vấn, lắp đặt bởi các chuyên gia chứ các thợ bình thường của nhà thầu không đảm nhiệm được.
Khi chuẩn bị làm nhà, Quý chủ nhà nên bàn bạc với người thiết kế và nhà thầu về vấn đề chống sét công trình để cùng thảo luận thống nhất phương án chống sét cho công trình.
Xin hãy liên hệ với chúng tôi nếu quý vị cần thêm tư vấn về công tác chống sét nhà ở gia đình.
