Về tâm linh, niềm tin dân gian:
Dù là người có theo một tôn giáo nào như đạo Phật, đạo Thiên chúa,… hay chỉ đơn giản là đạo thờ cúng ông bà tổ tiên thì nhìn chung người VN vẫn bị tác động bởi các yếu tố tâm linh pha trộn văn hóa truyền thống. Một số ví dụ điển hình như việc xem tuổi khi làm nhà, phải tránh tuổi Kim lâu, ứng dụng thước lỗ ban trong làm nhà, tính cửa; cách đếm kiểu sinh – lão – bệnh – tử để ứng dụng trong làm cầu thang, các niềm tin sâu thẳm về sự kiêng kị như kiêng cắt bớt cửa khi lát sàn mới đè lên sàn cũ, các niềm tin kiểu suy diễn như nhà vệ sinh thì không nên gần bếp, ông Táo sẽ quở trách; bếp thì phía trên không phải là các phòng ngủ; phòng thờ cũng tương tự vậy,…
————
Về phong thủy: Phong thủy có thể gói gọn là một “học thuyết” nghiên cứu sự ảnh hưởng của hướng gió, hướng khí, mạch nước đến hoạ phúc của con người gắn với công trình xây dựng, môi trường sinh sống đó.
Phong thủy nhiều người coi là môn khoa học nhưng mang màu sắc khá huyền bí, dựa trên nền tàng Kinh Dịch của Trung hoa cổ đại. Phong thủy cũng dùng những khái niệm khá trừu tượng mà cũng chỉ cần người ta cảm nhận và tin tưởng, thực hành theo là chính.
Khá bối rối là phong thủy cũng chia ra làm nhiều trường phái khác nhau, đôi khi trước một vấn đề lại còn đưa ra các giải pháp ngược nhau, lý giải mâu thuẫn nhau. Có 2 trường phái lớn là Bát Trạch Minh Cảnh và Huyền Không Phi Tinh. Ở VN thì trường phái Bát trạch có vẻ phổ biến hơn, nhưng nguyên lý của 2 trường phái trên lại hàm chứa nhiều mâu thuẫn. Ngoài ra còn có một trường phái thuần Việt hơn tên là Lạc Việt nữa.
Trường phái Bát Trạch có dấu hiệu nhận biết như sau: Người ta xác định trọng tâm ngôi nhà rồi vẽ 1 hình tròn với tâm là điểm đó, chia hình tròn đó là 8 cung, dựa trên 8 hướng địa lý và chia làm 2 nhóm gọi là Đông tứ mệnh (Đông, Đông Nam, Bắc, Nam) và Tây tứ mệnh (Tây, Tây Bắc, Tây Nam, Đông Bắc), 8 hướng này được đặt tên theo 8 quẻ Bát quái của Kinh Dịch (Càn, Đoài, Ly, Chấn, Tốn, Khảm, Cấn, Khôn). Mỗi người chỉ có thể rơi vào Đông hay Tây tứ mệnh, nếu là Tây thì có 4 hướng là tốt, còn lại là xấu, tương tự vậy với Đông tứ mệnh. Việc tốt xấu xem theo người chủ sự, và nó là cố định như vậy cả đời người.
Trường phái Huyền Không có dấu hiệu nhận biết như sau: Người ta thay vì vẽ hình tròn thì lại vẽ hình vuông, chia làm 9 ô vuông nhỏ. Trường phái này quan niệm là hướng tốt xấu thay đổi theo chu kỳ 20 năm, chọn hướng thì phải dựa trên các sao và ngày tháng năm sinh của mỗi thành viên trong gia đình. Ông thầy xem phong thủy thì phải/có thể xem cho tất cả các thành viên thay vì chỉ cần xem cho mỗi ông chủ nhà như trường phái Bát trạch.
Trường phái phong thủy Lạc Việt : Gần đây trường phái này có nhiều phát triển, có vẻ như xuất phát từ Việt Nam (?), nó gần giống Bát Trạch nhưng khác ở chỗ đổi hai cung Tốn, Khôn (như vậy là kết quả rất khác nhau giữa hai phái?).
Gần đây sự phát triển của “phong thủy” có vẻ trở lên quá đà, gán ghép các nội dung khác thuộc về tín ngưỡng, niềm tin … tất cả vào chung rổ “phong thủy” ví dụ màu sắc từng phòng cũng quy ra phong thủy, biển số xe, số điện thoại, nghề nghiệp, thậm chí những thứ vô hình như phần mềm (softwave) cũng suy ra theo phong thủy .v.v.. Nhiều căn phòng được bố trí rất quái dị, bếp nấu thì xiên chéo khiến người nấu ăn phải vặn sườn để đạt hướng “ông Táo”, lối đi vào phải vòng vo để đạt mục đích nào đó về cửa đi,… Thêm nữa, gần đây nhiều người tỏ ra rất “nguy hiểm” khi cũng ba hoa về kiến thức phong thủy cóp nhặt để lòe, để làm màu, để chém gió, thậm chí gièm pha, chê bai các sản phẩm thiết kế vốn mang hàm lượng khoa học, logic của các kiến trúc sư chỉ cần đưa ra lý do không hợp phong thủy cũng vì mục đích kiếm tiền. Quý gia chủ cần sự thông thái để đánh giá.
Thêm nữa chủ đề phong thủy được báo chí truyền tải rộng rãi, phỏng vấn các nhà phong thủy học về dự báo tình hình kinh tế xã hội đầu năm rất phổ biến trên báo chí xuân…. Tuy nhiên chúng tôi cho rằng báo chí đơn thuần là nêu các vấn đề gây tò mò để thu hút bạn đọc, tăng truy cập chứ hoàn toàn không đồng nghĩa các nội dung đó là đúng. Tự tìm các bài báo đầu năm và so sánh với tình hình cả năm chúng tôi nhận thấy nội dung dự đoán của các nhà phong thủy có đúng có sai và chỉ dừng lại như sự dự đoán thông thường mà thôi. Ví dụ nhận xét của một chuyên gia đầu năm 2020 tại đây, đến đầu 2021 đối chiếu thì thấy sai phần lớn nội dung.
————
Về vật lý kiến trúc: Vật lý kiến trúc là bộ môn khoa học, được giảng dạy trong các trường chuyên ngành XD, kiến trúc. Bộ môn này nghiên cứu về ứng dụng kiến thức vật lý trong kiến trúc để tạo ra công trình tốt cho người sử dụng. Các nội dung chính là nghiên cứu về thông gió để thiết kế phòng sao cho đảm bảo về thông gió; về âm học ứng dụng trong cách âm, tránh âm vang vọng, tránh âm bị dội,….; về ánh sáng để chiếu sáng phù hợp nhất, để đề ra phương án về rèm cửa, về film che chắn; về nhiệt học để nghiên cứu nhiệt độ phù hợp cho con người sống và làm việc, về cách nhiệt để tiết kiệm năng lượng, về tránh các nguồn bức xạ ảnh hưởng sức khỏe ,…
********************
Lời khuyên chung cho quý gia chủ xây nhà là nên suy nghĩ thấu đáo về các yếu tố tâm linh, phong thủy trong ngôi nhà tương lai của mình. Nếu đã có niềm tin sâu sắc thì cố gắng tìm hiểu kỹ rồi tuân thủ để có sự yên tâm nhất định song cũng nên cân bằng với các yếu tố hợp lý về kiến trúc, có thể đưa ra các phương án với “thầy phong thủy” để tìm giải pháp theo kiểu phương án 2, phương án 3 rồi cân đối với kiến trúc sư để có phương án hài hòa.
Nếu chỉ coi phong thủy là một kênh tham khảo thì nên trao đổi trên tinh thần này với người thiết kế, nên nhìn nhận phong thủy trong trạng thái động, có liên quan mật thiết với các yếu tố khác nữa chi phối cuộc sống. Quan điểm đạo Phật về mối quan hệ Nhân – Quả dạy ta phải có trách nhiệm, luôn hướng thiện trong từng ý nghĩ, lời nói và hành động thì sẽ dẫn đến kết quả tốt.
Tìm hiểu phong thủy, tâm linh
